In het vakgebied van de tandzorg en de Tandprothese praktijk zijn er heel veel medische termen in omloop. Deze termen zijn voor een leek moeilijk te begrijpen. Onderstaande lijst geeft u wat handreiking om het terrein van de mondverzorging wat beter te begrijpen, als u een bepaalde term niet snapt. Het is vaktaal die begrijpelijk wordt gemaakt. Niet iedereen is ermee bekend en omdat deze medische begrippen ook wel een voorkomen in relatie tot tandprothese en mondhygiëne zaken, zijn deze termen voor de bezoekers van deze site en van de Tandprothese Praktijk Veenstra Emmen van veel belang. Met een goede mondverzorging behoudt u uw eigen natuurlijke gebit langer (al dan met implantaat) en heeft uw volledige kunstgebit niet alleen een langere levensduur en geeft het meer draagcomfort, maar het houdt u gezonder. Er zijn veel ziekten die samenhangen met mondzorg voor eigen tanden, implantaat en gebitsprothese.

Goede mondzorg is essentieel voor een goede gezondheid!

ADL

Algemene dagelijkse levensverrichtingen. Dit is een schaal waarop de zelfredzaamheid van mensen wordt aangegeven. Dit kan van belang zijn voor zorgverleners om te zien in hoeverre mensen in staat zijn hun mondverzorging zelfstandig en juist uit te voeren. Vooral in een mond met tandprothese elementen erin, moet de verzorging juist plaatsvinden om de prothese en de algehele gezondheid te beschermen. 

CariËs

Tandbederf is dit in gewone taal en betekent het aanvreten van tand of kies. Dit bederf van de tand of kies ontstaat doordat het glazuur dat de tand beschermd wordt aangetast.  Gaatjes voorkomt u eigenlijk alleen maar door op uw voeding te letten en weinig tussendoortjes en plakkerige producten te eten. Daarbij door minimaal tweemaal daags te poetsen met fluoridetandpasta. 

Dentaat en Edentaat

Zijn termen die aangeven of mensen de natuurlijke tandelementen nog hebben of niet. Dentaat: met eigen tanden en/of kiezen.
Edentaat: zonder eigen tanden en kiezen.

Dysfagie

Is de medische term voor slikstoornissen, die kunnen ontstaan bij een aantal ziekten en aandoeningen. Slikstoornissen zijn van belang in de mondverzorging. Omdat door het achterblijven van voedselresten in de mond veel bacterien achterblijven. Ook kan een droge mond (of juist te veel speeksel in de mond) de balans in de mond verstoren. 

Endocarditis

Ontsteking van de binnenwand van het hart. Er lijkt een relatie te zijn (uit onderzoek gebleken) tussen hartfalen en tandplak. Het verwijderen van plak is dus een dagelijkse bezigheid die veel aandacht verdient om de gezondheid te bewaken.

Foeter ex ore

Staat voor een vieze geur die uit de mond komt. Dat heb je zelf niet door, omdat je smaak anders is dan de geur van je mond. Je proeft dus niet dat je uit je mond ruikt. Deze geur wordt veroorzaakt door bacteriën op de achterkant van de tong. De bacteriën produceren zwavel en dat heel onaangenaam ruikt. Het komt bij één op de zeven mensen voor, maar is in de meeste gevallen eenvoudig te verhelpen. Voor een goede mondzorg is het van belang dat deze bacteriën worden verwijderd.

Gingivitis

Is de medische benaming voor een ontsteking van het tandvlees, die ontstaat als . U merkt dat u een tandvleesontsteking hebt omdat u rood, gezwollen of bloedend tandvlees heeft. Uw hele tandvlees kan ontstoken zijn, of een deel ervan, of zelf heel plaatselijk in een probleemgebied in de mond. Ontstoken tandvlees kan een vieze smaak in de mond geven of een slechte adem veroorzaken. Op zich doet een tandvleesontsteking geen pijn. Het kan wel gevoelig zijn als u het aanraakt en dan kan het gaan bloeden. Ontsteking van het tandvlees kan onstaan als tandsteen op de grens tussen tand en tandvlees niet wordt verwijderd.

Goede mondgezondheid

Een toestand waarbij de mond gezond is en de persoon vrij is de noodzakelijke functies zoals kauwen, bijten en praten normaal te kunnen uitvoeren, zonder pijn, ziekten en aandoeningen, die het orale (mond), dentale (tand) en verdere mondweefsel aantasten. Een tandprotheticus heeft een grote bijdrage in het gezond houden van de mond en daarmee de algehele gezondheid.

Goede mondzorg

De preventie en behandeling van ziekten en functieproblemen in de mond. Het gaat over inspectie, verzorging, reiniging en behandeling van alle delen van de mond, inclusief de lippen en gebitsprothesen.
Mondzorg bestaat uit de zelfzorg die je zelf doet, de zelfzorgbegeleiding en zelfzorgondersteuning als dat gevraagd wordt, de overname van (delen van) de zelfzorg door zorgverleners als het niet anders kan en in alle situaties het professioneel onderzoeken en diagnosticeren in multidisciplinair verband door tandarts, kaakchirurg, mondhygiëniste en tandprotheticus.

Hyposialie

Is de medische term voor het aanmaken van onvoldoende speeksel, wat ook wel 'een droge mond' wordt genoemd. Te weinig speeksel is voor de mondhygiëne ongunstig omdat speeksel de tanden beschermt tegen tandbederf, er minder goed het voedsel wordt weggeslikt uit de mond. Daardoor blijven resten achter die bacterie groei veroorzaken. Ook kan het mondslijmvlies ontsteken als gevolg van te weinig speeksel. Iemand met een droge mond doet er dus goed aan om extra zorg te besteden aan de verzorging van zijn tanden, kiezen en tandvlees. Door een combinatie van medicijngebruik kan eveneens een droge mond ontstaan. Naarmate men ouder wordt heeft men vaker last van een droge mond. Ook een gebitsprothese kan dit mede veroorzaken. Heeft u een droge mond en een kunstgebit dan kan de prothese soms wat pijnlijk aanvoelen en een verminderde stabiliteit hebben. Ook een teveel aan speeksel geeft een probleem. Door het te waterige overtollige speeksel kan de prothese losser gaan zitten. Heeft u klachten? Wij adviseren u graag over een goed gebruik van de gebitsprothese, zowel een bestaand kunstgebit als in de situatie dat u een nieuw kunstgebit krijgt.

Implantaat

Kunstmatige wortel als steunpunt in de kaak, waarop een kunst tand of kies bevestigd kan worden. Een implantaat kent veel vormen en we verwijzen dan ook graag naar de speciale pagina implantaat.

Kaakwal

Als tanden en kiezen zijn verdwenen dan noemt men het tandeloos gedeelte van de kaak de kaakwal. Een kaakwal is b.v. het weefsel onder een kunstgebit. Deze kaakwal behoeft extra mondzorg om te voorkomen dat het snel slinkt. Zie bestaand kunstgebit.

MondhygiËne

De dagelijkse verzorging van de mond en het gebit om cariës en tandvleesontstekingen te voorkomen, en zo ook de kans op bacteriële infecties te minimaliseren.  

Overkappingsprothese

Is een gebitsprothese die ook wel klikgebit wordt genoemd. Dit kunstgebit rust op een samenstel van implantaten en/of resten van de natuurlijke tandwortel.

Orofaciale systeem

Het orofaciale systeem is een aanduiding voor dat gedeelte van het menselijk lichaam dat als hoofdfuncties  de voedselopneming, de vocale functie (spreken, zingen, enzovoorts) en de expressief-sociale functies (huilen, lachen, kussen, enz.) kent. We hebben het dan concreet over de kaken, met daarin de gebitselementen, de kaakgewrichten, de kauw- en mimische spieren, de tong, de lippen en wangen, het mondslijmvlies, de speekselklieren, bloedvaten en de zenuwbanen.

Parodontitis

Chronische ontsteking van de weefsels rond de gebitselementen met aantasting van het bot in de kaak. Tussen de tand en het tandvlees zit een kleine ruimte (die wordt pocket genoemd). Ontstoken tandvlees komt los te staan van de tanden en de kiezen waardoor die ruimte dieper wordt. De ontsteking in de tandvleesrand kan zich zo uitbreiden in de richting van het kaakbot, dat daaronder ligt. Door de ontsteking gaan de vezels stuk en wordt het kaakbot afgebroken. Deze voortschrijdende ontsteking heet parodontitis. Uiteindelijk kan er zoveel kaakbot verdwijnen dat uw tanden en kiezen los gaan staan. Kaakbot is van belang voor het dragen van een kunstgebit of het aanbrengen van een implantaat voor een kroon, een brug of een klikgebit.

Plaque of Plak

Plak zijn de resten van ons voedsel, die door bacteriële afbraak worden omgezet in een schadelijke laag op het tandglazuur. Deze laag wordt plak genoemd en ziet er lichtgeel uit. Met de plaque-index methode wordt de hoeveelheid plaque op de tanden beoordeeld. Wanneer de tandplak in de mond blijft kan er een ontsteking en/of gaatjes ontstaan. Als je plak niet op tijd verwijderd wordt de laag hard en verkalkt tot tandsteen. Aan het ruwere tandsteen hecht zich gemakkelijk nieuwe plak, waardoor het proces sneller gaat. 

Pneumonie

Is de medische term voor een longontsteking. Een longontsteking kan worden veroorzaakt door je in de mond voorkomende bacteriën te verslikken. Deze bacteriën zorgen ervoor dat de longblaasjes gaan ontsteken. Mensen met een verminderde weerstand en mensen die slikproblemen hebben doen er goed aan hun mond als totaal goed te verzorgen. 

Prothese (hier Tandprothese).

Een kunstmatige vervanging van een lichaams onderdeel wordt prothese genoemd als deze vervanging ook de functie van dat lichaamsdeel overneemt. In het vakgebied van de tandprotheticus is dit de gebitsprothese of het kunstgebit.